Is fada ó chuala mé an nath sin "cora cainte" agus bhítí dár ngríosadh fadó len iad a bhailiú. Lughaidh a luaigh iad ar an taobh eile de chlaí na teorann ar an láithreán seo: taobh an dá theanga, Béarla is Gaeilge.

Nílim féin cinnte cad iad ach is dóigh liom go bhfuil dhá shampla agam anseo:

"D´fhéadfainnse ceann cuinge a choinneáil le fear ar bith" -- "cuing" an barra bhíodh idir dhá chapall a bhíodh ag tarraingt céachta in éindí. ("Seisreach" ??) Tá an duine seo á rá go bhféadfadh sé oiread oibre a dhéanamh is a dhéanfadh fear ar bith, go raibh sé ionchurtha le fear ar bith chun oibre.

"Bhí mo bhó curtha thar abhainn agam gan bhogadh ón stáitse." Maidhc Dainín Ó Sé a scríobh agus é ag cur síos ar an ngliúcaíocht a bhí idir é féin agus cailín deas i halla damhsa. Eisean ar an ardán ag seinm agus ise ag damhsa thíos faoi. Thoiligh sise castáil air tar éis an damhsa. Bhí an sprioc bainte amach aige, a chuspóir curtha i gcrích.

Sin a bhfuil agamsa de chora cainte don tráth seo. Ba bhreá liom cinn eile a fhoghlaim.

maidhc dainín - an laochra is fearr in éirinn

tá daithí ag scríobh leabhar anois faoin rudaí ''gránna'' i ngaeilge

(Message edited by conchubhar1 on March 29, 2009)

In áit eile scríobhas: "Is léir gurb iomaí cloch atá ar pháidrín bhaill an fhóraim seo de bhreis ar fhoghlaim na Gaeilge" agus rith sé liom gur cor cainte é sin "cloch ar pháidrín" nó an ea? Cad is brí leis? Is iomaí cuspóir atá ag baill? Tá rún acu eolas a chur ar ábhair eile de bhreis ar eolas a chur ar an nGaeilge, an teangeolaíocht mar shampla?

Is de dhlúth agus d'inneach na teanga iad na cora cainte. Ba chóir iad a fhoghlaim. [recte: ba chóir domsa iad a fhoghlaim.]

An bhfuil paidrín agat?
Tá an nós craiféach ann machnamh ar leith a dhéanamh ar gach cloch den phaidrín - a seasann do phaidir de chuid an choróin mhuire (nó d'ainm de chuid Allah más Moslamach thú)

Má tá mórán cloch ar do phaidrín, tá mórán nithe a bhfuil tabhacht leo dhuit.

Murab ionann a cloch sa mhuinchille a bheith agat do dhuine....

Is deas an nath é sin "cloch sa mhuinchille" ["cloch sa mhuirilte" a chuala mé fadó i gcanúint Bhaile an Fheirtéaraigh] cé gur gránna an smaoineamh.

Is fada ó bhí páidrín agam, mo léan. D'imigh san is tháinig so!

Is deas i gconaí nath a bhfuil íomha soiléir ag dul leis (ach is minic smaoineamh gránna leis).

Nath clochach eile - an cloch is mó ar do phaidrín - rud atá cosúil leis an gad is giorra do'd scórnach. Sin dá mbeadh ceangal na gcúig caol ort!

Gan trácht ar chos ar bholg ...

Ná uisce faoi thalamh!

In ainm Chroim, nach féidir linn corr dearfach a chuir sa scéal? Dar duach, táimid dubhach inniu...

Cá bhfuil na hiomáinithe ar an gclaí? Níor chaill fear an misnigh ariamh é...

(Message edited by aonghus on April 15, 2009)

"Lughaidh a luaigh...," Ó, baby now... Ar chuala aon duine eile an t-amhrán sin nuair a léadh na focail sin?

:-) Maith go bhfaca tú é.

Mairimse i saol eile ar fad is dóigh liom, saol gan mórán Béarla ...

Ní raibh mórán Béarla san amhrán sin, muise!

Cén t-amhrán é seo atá i gceist agat?

'Cora cainte as Tír Chonaill', sin leabhar dá scríobh Seán Mac Maoláin... Cor cainte = idiom... Focal ar fhocal: "turn of speech".

Tarcaisne dhiabhlaí a d'aimsigh (nó sciob) an snag breac dom: go ndéana an diabhal dréimire as cnámh do dhroma!

Ach ní snagcheol atá ann...cé gur bhreac-Bhéarla...

Is féidir dul thar fóir leis na cora cainte céanna. Tá aithne agam ar fhear a bhí ag moltóireacht ar chomórtas díospóireachta idir scoileanna. Sheas bean óg agus d’fhógair don slua: ‘Le fada an lá, tá na fir ag déanamh beag is fiú, cos ar bolg agus éirí in airde ar na mná.’
Níl tús ná deireadh, bun ná barr ná ord ná eagar air, dar liomsa.

Hí Hí! Sin ceann maith! Ach mí-chruinn. Bíonn éirí in airde ar dhaoine sotalacha móiréiseacha ach ní cor cainte é san abairt a bhí ag an mbean óg úd. Cur síos liteartha a bhí ansin.

[Nach deas na focail iad "sotalach" agus "móiréiseach". Meastú cá fhad ó úsáideadh iad go deiridh?]

Meas tú? Tá débhrí nach raibh i gceist aici le "éirí in airde ar mhná...."

Tá sotalach feicthe agam measartha minic. Móiréiseach, n'fheadar.

Seo é ceann a d'aimsigh mé i leabhar a luaigh mé áit eile le déanaí (Cuir Gaeilge Air le hAntain Mac Lochlainn): "bhí an iomarca ceoil ina gcuid caointe". Mar aistriúchán ar "d(h)eora crogaill" an Bhéarla a mholann sé é.

Ag déanamh tagartha atáthar do na mná caointe "a d'íoctaí chun dul ag drantán ceoil caointe ar thórraimh." Sna cásanna nach raibh aithne acu ar an duine marbh ba é ba dhoichí nach raibh an brón chomh trom sin orthu - dá mba rud é go raibh brón ar bith orthu. Líonadh an bhearna ansin, dar ndóigh, le ceol.

Sa chás seo, ó thaobh an aistriúcháin de, nílim cinnte go bhfuil gá leis an t-aistriúchán díreach a sheachaint. Úsáidtear an nath céanna sa Ghearmáinis (Krokodilstränen), mar shampla. Níl an nath fréamhaithe go speisialta i nós tíre eile agus an nós úd gan a bheith inaistriithe maidir le comhthéacs gaelach. Is ar fhíoras bitheolaíochta atá an nath bunaithe a thugann gné idirnáisiúnta dó. Mar is eol, nuair a bhíonn íobartach an chrogaill i mbéal an bheithígh leis an ngiall sábhach agus é dá fháisceadh aige tagann "deora", nó leacht uisciúil éigin, amach as súile an chrogaill - d'ainneoinn gurb é féin fear (nó crogall) déanta na "coire".

Agus tá go leor taithí déanta againn lena leithéid de "fhimíneacht*" sna míosa beaga anuas - ach táim bréan de bheith ag tagairt don ábhar céanna.

* Dála an scéil, ní féidir fimíneacht a chur i leith crogaill, is dócha, os rud é gur antrapamorfachas a bheadh i gceist; an amhlaidh an scéal i gcás na mbaincéirí?

(Message edited by ormondo on April 23, 2009)

Ar an gcúis céanna nach níonsaíonn nathair dlídóirí is dócha? (Cuirtéis gairmiúl, deirtear, ach seans gur antrapamorfachas atá ansin fosta)

Cad a tharla don nathair a bhain greim cheilge as dlíodóir?

(Message edited by ormondo on April 25, 2009)

Cuireadh ar fionraí ón gCumann Dlí é.

Dicigoromorfachas* atá ann anois!

Is amhlaidh gur stiúg an créatúr bocht.



*dikigoros = dlíodóir

Nath a chuala mé ar TG4 anois díreach: "Beidh an gabhar á róstadh i gCorcaigh anocht." An cor cainte é sin nó meafar nó cad é in aon chor é?

Ní dóigh liom go n-úsáidtear "gabhar" mar leasainm nó téarma meafarach do "thraenálaí foireann iomána an chontae" i gCorcaigh ach ní bheinn ró-chinnte de faoi láthair!

(Message edited by ormondo on April 26, 2009)

Nath (go bhfios dom) nua aimseartha atá ann, a chiallaíonn go mbeidh spraoi mhór san áit go mbíonn an ghabhar á róstadh.

Foilsíodh "Cora Cainte as Tír Chonaill" fadó riamh ó shin. Is dócha go bhfuil sé thar am é a chóiriú agus a athfhoilsiú.

An eol d'éinne ar foilsíodh mórán eile ar aon dul leis?

Ó thárla gur aimsigh mé cóip den leabhar sin "Cora Cainte as Tír Chonaill" luigh mo shúil ar an bhfocal "deilín" agus is mar seo atá sé ag an údar:
Bíonn deilín sonnruigheadh ag Brian .i. Bíonn an domhan cainnte aige.
Thig an Ghaedhilg leat ina deilíní .i. Thig stealltracha móra Gaedhilge leat go réidh.
Deilín na mbacach .i. an chainnt a bhíos ar bharr a dteanga ag na bacaigh agus iad ag iarratas. (Is mar sin atá sé sa leabhar.)

An fáth go roghnaím an focal sin? Bhí sé sa chaint i mBéarla againne sa bhaile agus mé im ghásúirín: "Cén deilín atá agat anois?" -- "Cén leithscéal atá agat" (.i. scéal nach gcreidfear, scéal áiféiseach, scéal i mbarr bata.)

An bhfuil a leithéid d'fhocal "ar deil" ann agus, má tá, cad is brí leis?