This is from me blog. - gaelgannaire.blogspot.com.

I am reposting it here because I ran a wee survey on the blog to get opinions and I am now going to soon bring it to an end.

Please vote! and you can pick more than one option, just like real Irish elections.

Heres what I think ...

Is é an dóigh a bhfuil rudaí in Éirinn inniu ná gur féidir le páiste le Gaeilge uilig acu a bheith ann, gan focal Béarla ina a phluc, ach gan a bheith ina chainteoir dúchais Gaeilge ag an am ceánna.

* kids can be monoglot Irish speakers without being considered native Irish speakers!

Más fíor buan an ráiteas sin, ní féidir athbheochan na Gaeilge ar chór ar bith. Smaoinigh air ar feadh soicind. Múna féidir linn cainteoirí dúchais úra a chruthú tá an cath caillte go hiomlán.

* if that is true then clearly no revival is possible.

De bhrí gur luaigh mé an tearma ‘Athbheochán’, feumfaidh mé rud éigin a rá faoi, seafóid atá ann, chan fheil athbheochan de dhíobháil orainn, tá Gaeilge fós beo, is é athneartú ab chóir a bheith i gceist againn. Más renaissance an ciall atá le hathbheochan is dócha nach dochar é ach tuigeann lucht an Bhéarla revival ann, rud nach bhfuil riachtanach go fóill – tá an Ghaeilge bheo.

* I oppose the term revival, I favour 'restrenghtening'.

Tuigeann cuid mhór daoine a bhfuil an Ghaeilge acu mar chead teanga an deacracht seo. Títear dom gurb fearr leo ‘tógadh le Gaeilge mé’ a rá ná ‘is cainteoir dúchais mé’.

* many first language Irish speakers prefer to say, 'I was reared with Irish rather than I am a native speaker.

Mar sin, tá na millte daoine ann a tógadh le teanga agus a bhí aonteangach tráth dá raibh, nach féidir a rá gur cainteoirí dúchais iad de bhrí nach labhraíonn siad canúint thraidisiúnta Ghaeltacht éigin, fiú dá dtógadh iad sa Ghaeltacht!

* there are thousands of people who were monoglots as children but who cant claim to be natives!

Caithfidh muid stop a chur leis an dóigh smaointeoireachta seo, dá mba rud é gur tógadh le Gaeilge thú, is cainteoir dúchais tú. Seans nach cainteoir dúchas Ghaoth Dobhair, Dhún Chaoin, nó Ros Muc thú ach is cainteoir dúchais Gaeilge thú go fóill.

* this has to stop

Níl mé a rá nár cheart idirdhealú a dhéanamh ó thaobh cúrsaí acadúla de, ach sin an t-aon áit ab chóir go mbeadh sé. Ar an ábhar sin, nach bhfuil sé in am do mhac léinn éigin staideár a dhéanamh ar Ghaeilge na gCathrach mar is ceart?

* academic differention is a slightly different matter

Tógann an idirdhealú seo leithscéal do na ‘gníomhairí’ Gaeilge seo nach dtógann a gcuid páistí le Gaeilge, ‘sure I’m not a native speaker’. Cacamais. Mar sin, is furasta a aithint nach gcuidíonn an nós seo le hiarrachtaí leis an teanga a neartú.

* It lets alot of people of the hook.

Beatha teanga í a labhairt – le páistí. I ndeireadh na dála, níl in achan rud eile ach ‘aguisíní’ mar a dearfa. Sea, tá sin conspóideach ach an féidir a bhréagnú? Éistibh, is féidir a bheith ag eagrú rudaí beaga, ag crochadh comharthaíochta, ag teagasc Gaeilge, ag bunú Gaelscoileanna fiú ach ní dhéanann sé pioc difear má theann tú na bhaile chun páistí a thógáil le Béarla.

*speaking Irish to children gives a language life, everything is is window dressing.

Caidé sin a dúirt tú? Níl tú i do chónaí sa Ghaeltacht? Ní cainteoir dúchais thú? Níl Gaeilge ag do bhean? Níor mhaith leat do pháiste a bheith difriúil? Níl do chuid Gaeilge maith go leor? Seo leithscéalta leamha amaideacha na nÉireannach lag gallda coilínithe.

*excuse, excuses, excuse.

Éirímis ón sclábhaíocht intleachtúla seo. Labhraímis Gaeilge le páistí na hÉireann.

*speak Irish to kids.

Chaith mé súil ar do bhlag a Ghaeil agus thug mé guth do thrí cinn de na roghanna a leag tú amach romhainn den chainteoir dúchais. Tógáil le Gaeilg sa Ghaeltacht nó in áit ar bith.

Molann an obair bhlaig sin tú. Ní beag a bhfuil déanta go deimhin.

Plenty of people have voted, a few days left, some strange results but?

Ar people who got IME native speakers?

It's not for Irish I fear, but for the dearth of intellectual faculty that such debates uncover

Aontaím go huile is go hiomlán leis an méid atá scríofa ag Gaelgannaire. Má tá Gaeilge agat cibé áit ina bhfuil tú i do chónaí in éirinn nó thar lear tá deis ann Gaeilge a bheith mar phríomhtheanga sa baile.Fiú muna bhfuil Gaeilge ag do pháirtnéir labhair Gaeilge leat fhéin leis na gasúir agus an duine eile Béarla nó Sínis nó cibé teanga. Tá fimíneacht den chéad scoth ag baint le daoine atá Gaeilge acu ach gan a bheith sásta é a úsáid lena cuid gasúir. Tá cinneadh déanta agam clann a thógáil le Gaeilge amach anseo. Ní raibh an dara rogha agam ceachtar a labhairt agus mé i mo aois óg.

how do you analyse the title of this thread:

"Cad is cainteoir dúchais ann?"

GRMA

Should have been:

Cé hé an cainteóir ó dhúchas?

me thinks...

Cad is cainteoir dúchais ann? = Who is a native speaker.

Cé hé an cainteóir ó dhúchas? = Who is the native speaker.

Not the same at all, a fhir ón Litotúain.

Two typos in the above:

1) What is a native speaker? = What constitutes a native speaker?

2) Liotúain

Maidir leis an anailís, seo agat í, focal ar fhocal:

Cad is cainteoir dúchais ann?

what * that is * speaker * of-natural-connection * in-it ?

It might seem enough just to say "cad is cainteoir dúchais?" = what is a native speaker?, without adding "ann". This idiom requires "ann", however, when the question is a matter of definition... one might even say a "philosophical question". Compare:

Cad is ombudsman ann? (What is an ombudsman?)
Cad is Gael ann na laetha seo? (What is a Gael these days?)
Cad is eitinn ann? (What is tuberculosis?)

Teangaidh dhúchais, sin an chéad teangaidh a d’fhoghlaim tú agus a labhair tú.
Casadh domh cupla Éireannach a d’úrt gur cainteoirí dúchais iad (agus deich meancóg in achan abairt as a mbéal), agus le fírinne, d’úrt siad gur ar scoil a d’fhoghlaim siad Gaeilg. Níor chóir "teangaidh dhúchais" a mheascadh le "céad teangaidh oifigiúil do thír dhúchais"...

An duine a d’fhoghlaim Gaeilg ar scoil, ní cainteoir dúchais é, is cuma cé acu arb as Éirinn nó as tír eile é.

Aontaím leat a Lughaidh, is í an Ghaeilge an teanga náisiúnta na hÉirinn sin an fáth go mbíonn cúpla daoine a ráidht go bhfuil an Ghaeilge teanga dhúchais acu agus níl focal Gaeilge acu...

(Message edited by trigger on May 28, 2008)

grmma,

Is an-shuimiúil an ábhar seo.

Is spéisiúil an t-ábhar seo.

Aontaím ar ndóigh le Lughaidh ar ndóigh, "Teangaidh dhúchais, sin an chéad teangaidh a d’fhoghlaim tú agus a labhair tú" ach tuigeann muid nach mar sin atá in Éirinn ach cá bhfios amach anseo.

Ceist agam ar na teangeolaithe.
Labraímise Gaeilge le mo ghasúir.
Labhrann mo bhean Gearmáinís.

Tá focail as an dá theanga ag m'iníon (atá anois 18 mí).

Tuigeann sí freisin go bhfuil dhá theanga aici: má fhiafraíonn mé di "Céard é seo" gheobhaidh mé freagra i nGaeilge de ghnáth. Muna bhfaighim, má chuirim an ceist arís, gheobhaidh mé freagra i nGaeilge.

Cad é a teanga dúchais? An dtig le duine níos mó na teanga dúchais amháin a bheith acu?

Ag an aois sin, ní dóigh liom go dtagann an teanga pobail i gceist (Béarla, lasmuigh den teaghlach agus níos déanaí scoil, i gcás m'iníon!)

Nach dóigh leat, Aonghus, gur rud scántrúil é gasúr a thóigeáil le leath-theanga, mar déarfá, ar nós Gaeilge mar a chéad teanga? Théis an tsaoil, is mór an difear idir teanga láidir lán-fhuinniúil, mar Béarla nó an Rúisis, a labhairt leis an leanbh agus an mhion-teanga a bhraitheanns go mór ar theanga eile mar fhoinse. Tá aithne agam ar dhaoine a rinne a bpáistí a thóigeáil le Esperanto, cuir i gcás, agus ar ndóigh tá an Ghaeilge dhúchais cosúil le Esperanto, ar mhodh, sa lá atá inniu ann. Cineál bláth gan an fód nádúrthach le fás ann iad an dá theanga. Níor mhaith liom, cuir i gcás, ach mo theanga féin a labhairt le feairín óg mar gheall ar gur cainteoir dúchasach (i dteannta don líofacht) mé agus chuile chineál scéal agus focal agam a bhaineanns leis an dúchas agus leis an Rúiseachas, rud nach bhfuighfeá théis an t-am ar fad a chaitheamh sa Rúis, cuir i gcás.

Seanphort atá seanchloiste agat atá ann, cinnte, ach ar aon dath tá an cheist seo chomh spéisiúil sin mar gheall ar an rogha a dhéananns tú i ngan fhios do do leanbh féin. Tá mé a cheapadh dhá mbeadh an rogha seo le déanamh agam, sé sín idir an Ghaeilge agus Béarla, agus mé i mo leanbh, mh’anam nach nglacfainn le Gaeilge an lae inniu!

(Message edited by peter on May 28, 2008)

Caithfidh sé go bhfuil sí ina simultaneous bilingual ag an am seo.

quote:

Ceist agam ar na teangeolaithe.
Labraímise Gaeilge le mo ghasúir.
Labhrann mo bhean Gearmáinís.

Tá focail as an dá theanga ag m'iníon (atá anois 18 mí).

Tuigeann sí freisin go bhfuil dhá theanga aici: má fhiafraíonn mé di "Céard é seo" gheobhaidh mé freagra i nGaeilge de ghnáth. Muna bhfaighim, má chuirim an ceist arís, gheobhaidh mé freagra i nGaeilge.

Cad é a teanga dúchais? An dtig le duine níos mó na teanga dúchais amháin a bheith acu?

Thig, ar ndóighe. Dheá theangaidh, nó trí, amannaí. Beidh dheá theangaidh dhúchais ag do níon.

Peter,
tá súil agam gur ag magadh atá tú?

quote:

gasúr a thóigeáil le leath-theanga,

?

Tá an nasc idir teanga teaghlaigh, teallaigh agus pobail casta....

An Ghalltacht a bhfuil mé féin anseo Peter, níl snámh rómhaith ag an mBéarla féin ann. Na sléibhte is na bailte fearainn thart orm fad m'amhairc, is traslitriúcháin Ghaeilge iad. Ghlaoigh Béarlóir orm anois díreach, Béarlóir nach labhraíonn Béarla liom in am ar bith. Gaeilg a labhair sé arís anois. Na gasúir a thógtar le Gaeilge san áit seo, dá ngainne iad, tá dúchas na háite thart orthu agus is é a chloisfeas siad as béal an Bhéarlóra féin sna bólaí seo go mion minic i rith an lae.

Is mór idir sin agus gasúr a thógáil leis an Easparaintis nuair nach bhfuil macalla dá laghad Easparaintise thart i logainm ná i sloinne ná i bhfoghar ar bith eile.

Céard tá sa nGalltacht féin ach coinceap agus is mór idir é agus 'iar-Ghaeltacht', ach sheasfadh an dara ainm don chuid is mó den tír abhus chomh maith leis an gcéad cheann. Go deimhin féin, cloisim daoine ag roghnú an dara ainm d'aon aidhm ina gcuid cainte go minic.

Féach Milwaukee, Wauwautosa is Waukeegan Mheiriceá agus mar san i dtíortha éagsula trasna an domhain. Ba dheacair don Easparaintis, dá fheabhas í mar theanga, theacht aníos le haon chompal cruinne a mbeadh a cuid macallaí i measc an phobail ann go fochomhfhiosach mar iad súd.

Go dtí go gcruthóidh Easparaintiseoirí an Easparantacht (as a sparán féin!) ar troigh gan tuairisc éigin, beidh siad dá uireasa sain, an cúlra.

Ar son na hEasparaintise a bheinnse!

Chan fhuil Galltacht ar bith in Éirinn, fiú san áit is galldaithe, tuaisceart an Dúin, tá teaghlaigh Gaeilge ann, tá bráinse láidir den conradh ann, tá ranganna ann agus tá an oidhreacht logainmneacha Gaeilge chomh láidir is a bheadh sé in áit ar bith isa tír seo.

Gaelgannaire > bhfuil tú dáiríre?
Más leor ainmneacha áiteach Gaeilge le Gaeltacht a bheith ann, is tír Cheilteach ar fad Sasain: tá na mílte ainmneacha Ceilteacha áiteach i Sasain. Agus is tír Cheilteach (Gallach) an Fhrainc fosta siocair go bhfuil na mílte ainmneacha áiteach Gaillise inti.

Ba chóir duit cuartú cad é an rud "Gaeltacht", a chara. Ní leor na hainmneacha áiteach ná cupla foghlaimeoir le Gaeltacht a bheith ann !

"Ba chóir duit cuartú cad é an rud "Gaeltacht", a chara."

Ba chóir dom go cinnte, muise chan fhuil a fhios agam beo.

Is iomaí léamh atá ar an bhfocal céanna. Tá chuile shórt ó "áit a aithnítear de réir Acht eicínt" (léamh dlíthiúil) go "áit a bhfuil na Gaeil i réim" (léamh sanasaíoch). Ach cé hiad na Gaeil céanna más ea? Nó cé mhéid den "réim" ar cheart a bheith acu le go measfaí an áit ina Gaeltacht? Braitheann an freagra 'ceart' go mór mór ar an gcomhthéacs.

An triú léamh a bheadh agamsa.

Meon aigne múnlaithe ag an dteanga agus an litríocht agus béaloideas innti.

Sin an Fhíor Ghaeltacht!

Greamaitheoirí:

Gaeltacht Bheag an Carr Seo
... an Teach Seo
... an Ceann Seo

Greamaitheoir beag le cur ar do chlár éadain an tríú ceann!

Aonghus,

Níor thosaigh mé ar an gcaint seo ach mar gheall air gur chuir mé fíor-spéis insa méid a luaigh tú thuas ach mara dtaithníonn leat an méid atá mé a scríobh, abair leat agus cuirfidh muid stop air sin.

“Natural language acquisition” atá i gceist agam, is cuma faoi chuile chuineál coincheap eile, teanga an phobail, teallaigh, agus rud ar bith eile. Molaim do chuid Gaeilge agus do chuid eolais ar chúrsaí teanga agus gach rud, ar ndóigh, agus ní ag gearradh anuas nó ag déanamh ionsaí ort atá mé. Ach théis an tsaoil, is mór idir do chuid Gaeilgesa, Aongus, agus cuid Gearmáinise de do bhean chéile, nach dteagann tú liom? Bunús ar fhás bhur gcuid “language competence” as, an Ghaeilge as an gcliabhán, nach bhfuil agat, sala ndéanfaidh mé dearmad, a fheabhas is atá do chuid Gaeilge, ar ndóigh. Anois, ní dheirim gur droch-rud atá in páiste a thógáil leis an dara teanga atá ar do thoil agat ach, d’fhéadfá a rá, tá mé aimhreasach faoi. Ar fiú é, níl mé cinnte. As “linguisitic relativity” a d’fhás an t-aimhreas, an chaoi a n-aireoidh feairín nó beainín óg an saol seo thrína gcéad teanga, agus ní maith liom experiments leis sin agus ní ghlacaim ach le caoi nádúrthach, mar sin an teanga atá ag mo mhaime agus ag mo dheaide is í an teanga a bheadh ag mo ghasúir.

Maidir le gasúir a tóigeadh le Esperanto, cuireann an sompla de chailín amháin scantradh orm i gcónaí, céard sa deabhal atá sa gcloigeann aici? Meabhair arb é Esperato é a bunú, an bhfuil sí ar nós mise agus thusa? Tá cinnte, ach is fíor gur mór an difear idir a dearcadh artificiúlta sise agus ár ndearcadh muide ar an saol seo, an chaoi a smaoiníonn muid ar rud, a roghnaíonn rudaí, a dtugann meas ar rud. An chuid is mó den tsórt sin, tá sé bunaithe ar choincheapa do chéad teanga agus tá go leor fianaise air seo ar ndóigh.

Gaeilge an lae inniu, idir Ghaeilge na Gaeltachta agus an Ghaeilge nua, ní mhaireann an dá rud gan Béarla, sin é an fáth ar thug mé leath-theanga uirthi. Maith nó olc, ní hé atá i gceist, sin reality. Is cuma cé acu atá agat, aistriúchán focal ar fhocal ón mBéarla nó Béarla é féin i do chuid Gaeilge. Níor mhaith liom teanga scoilte a bheith ag mo ghasúr, “níl mé in ann reach-áil é” as béal cainteoir dúchais arb as Gaeltacht í, den ghlúin Gael óg. Ach seo é “natural language acquisition” de chuid Gaeilge an lae inniu, agus dhá bharr sin is fearr Béarla ná Gaeilge bhriste, dar liom.

(Message edited by peter on May 29, 2008)

quote:

dhá bharr sin is fearr Béarla ná Gaeilge bhriste, dar liom.

Mar do chéad teanga, ar ndóigh =) Dhá mbeadh sé sin i gceist agam, bheinn ag scríobh i mBéarla!

Ach tá Gaeilge ón gcliabhán agam - is léi a tógadh mé!

Agus níl seans dá laghad nach mbeidh Béarla aici, ós é sin an teanga pobail sna bólaí seo.

Sciorradh méarchláir a d'imigh ort a Peter, déarfainn, ach ní dóigh liom go dtuigeann a leath den saol Éire ná a hiompar teangan.

Bheannaigh mé as an gcarr do níos mó daoine inniu ná an méid ar labhair mé leo. Ina measc, bheannaigh mé do lorraí a raibh beirt ann, tochailteoir, dhá veain agus carr ar an bportach. Beirt eile faoi bhealach roimhe sin, thógadar clann le Gaeilg sa mBruiséil is bhog ar ais go hÉirinn. (Cainteoirí dúchais Béarla iad an lánúin sin, ach rinneadar gnaithí.) Labhraíos Béarla ar fad le bean an tsiopa agus labhraíos a leath is a leath le fear ar an nguthán. Bhí leathanach iomlán Gaeilge sa Leitrim Post a cheannaíos sa siopa céanna, dála an scéil, ní hionann is nuachtáin áitiúla sna ceantair Ghaeltachta. Fuaireas trí cinn de théacsanna Gaeilge, ríomhphostanna Gaeilge agus aon téacs amháin Béarla is aon rfost Béarla. (Tháinig an-chuid rfostanna Béarla nach raibh dírithe orm.) Ceann de théacsanna an lae inné, ba spéis le fear a theacht ag gróigeadh móna liom d'fhonn cur lena chuid Gaeilge!

Muintir an Bhéarla féin, ní féidir leo éalú ó fhocail Ghaeilge ar nós Carrowcrin, Greagnafearna, Tullynascreena, Carnagulcha, Drumahaire, Dromore, Killenummery, Killavoggy, Tullycoly, mar tá siad ina gcónaí (nó ag obair ar an mbogach) sna ceantair sin. Is mó a thagann na bailte sin liom ná leis an duine nach bhfuil an Ghaeilg aige. Bean Ghaeilge a cheannaigh isteach i nDroim Mór, dúirt sí liom gurbh fhearr léi anois ainm cosúil le Cill an Bhogaigh, Cill an Iomaire, nó Grág na Fearna, ná an seoladh atá aici. Airíonn sí dúchas na Gaeilge níos treise sna cinn a bhfuil aonad ainmfhocail an ailt iontu.

An i mBéarla nó i nGaeilg a bhím ag cuimhneamh is mé ag beannú do dhaoine amach ar fhuinneoig an chairr nó ar shiúl ar an mbogach? Déarfainn go bhfuil an Ghaeilg thart liom 95% den lá anseo agus seobh í Galltacht na hÉireann.

Anois an té a bhfuil cur amach aige ar Ghaeltacht na hÉireann mar atá, an bhfaighidh sé níos mó nó níos lú Béarla in aon lá ansúd ná a bhfuaireas féin thart anso inniu? Sin í an cheist is fiú a chur.