Author |
Message |
Domhnall_Ó_h_aireachtaigh
Member Username: Domhnall_Ó_h_aireachtaigh
Post Number: 407 Registered: 09-2006
| Posted on Wednesday, April 09, 2008 - 07:05 pm: |
|
OK, I'm struggling with this: As ceacht 27 Buntús Cainte: "d'éist an múinteoir le" = "the teacher heard" ach "d'éist an múinteoir leis na ceachtanna" Why use leis? Is leis a prepositional pronoun in this instance (le + é) or is it something else? Mah brane is hearing this as "the teacher listened to it the lessons." No makee sense! What am I not understanding here? |
|
Dennis
Member Username: Dennis
Post Number: 3600 Registered: 02-2005
| Posted on Wednesday, April 09, 2008 - 07:52 pm: |
|
Chuala mé na ceachtanna. I heard the lessons. D'éist mé leis na ceachtanna. I listened to the lessons. "An seanchas gearr, an seanchas is fearr."
|
|
Domhnall
Member Username: Domhnall
Post Number: 1391 Registered: 06-2005
| Posted on Wednesday, April 09, 2008 - 08:43 pm: |
|
liom leat leis lei linn libh leo with me, u, him, her etc.. d'éist an múinteoir liom - the teacher listened to me. d'éist an múinteoir le Des - the teacher listened to des d'éist an múinteoir leis an rang - the teacher listened to the class A people without a language of its own is only half a nation.A nation should guard its language more than its territories, 'tis a surer barrier and a more important frontier than mountain or river
|
|
Domhnall_Ó_h_aireachtaigh
Member Username: Domhnall_Ó_h_aireachtaigh
Post Number: 408 Registered: 09-2006
| Posted on Wednesday, April 09, 2008 - 09:09 pm: |
|
Thank you both! But why isn't it: d'éist an múinteoir leo na ceachtanna? It's plural... ??? |
|
Domhnall_Ó_h_aireachtaigh
Member Username: Domhnall_Ó_h_aireachtaigh
Post Number: 409 Registered: 09-2006
| Posted on Wednesday, April 09, 2008 - 09:21 pm: |
|
Or better yet! Why isn't it: d'éist an múinteoir le na ceachtanna? Sorry to be a question-box but this stuff totally stumps me as I haven't run across it yet in the grammars... |
|
Antaine
Member Username: Antaine
Post Number: 1226 Registered: 10-2004
| Posted on Wednesday, April 09, 2008 - 10:58 pm: |
|
le becomes leis when paired with the definite article. |
|
Domhnall Liaim Liaim (Unregistered Guest) Unregistered guest Posted From:
| Posted on Wednesday, April 09, 2008 - 11:31 pm: |
|
The Irish definite article historically began with s. This was generally lost, but relics remains after certain prepositions. Le is one, i is another, e.g. sa tigh "in the house" (a reduction of earlier insan tigh), (in)sna tithe "in the houses". Munster Irish also has the plural forms agesna, desna, dosna, fésna, and ósna corresponding respectively to standard ag na, de na, do na, faoi na, and ó na. |
|
Domhnall_Ó_h_aireachtaigh
Member Username: Domhnall_Ó_h_aireachtaigh
Post Number: 410 Registered: 09-2006
| Posted on Wednesday, April 09, 2008 - 11:50 pm: |
|
le becomes leis when paired with the definite article. A straightforward answer. Hallelujah! Thank you, Antaine. |
|
Lughaidh
Member Username: Lughaidh
Post Number: 2341 Registered: 01-2005
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 01:53 am: |
|
D'éist an múinteoir leo na ceachtanna would mean" the teacher listened to them the lessons"... Learn Irish pronunciation here: www.phouka.com/gaelic/sounds/sounds.htm & http://fsii.gaeilge.org/
|
|
Róman
Member Username: Róman
Post Number: 1241 Registered: 03-2006
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 02:25 am: |
|
A Domhnaill, Not only "le", but also: i - insan (=sa), insna (=sna) le - leis an, leis na a' - as an, as na and in Munster all other prepositions ending with a vowel in plural: de - desna do - dosna ó - ósna ag (=aige) - aigesna fé - fésna Gaelainn na Mumhan abú!
|
|
Buachaill_rua
Member Username: Buachaill_rua
Post Number: 3 Registered: 02-2008
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 05:17 am: |
|
Im not sure if its because of hearing Irish at school or maybe listening to it on CDs etc but I find that the one that sounds right makes the most sense. leis na ceachtana is more easy on the ear than leo na ceachtana. leis na seems to have more flow to it?? |
|
Domhnall
Member Username: Domhnall
Post Number: 1392 Registered: 06-2005
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 07:09 am: |
|
Sin é buachaill rua! If in doubt do what sounds right... A people without a language of its own is only half a nation.A nation should guard its language more than its territories, 'tis a surer barrier and a more important frontier than mountain or river
|
|
Domhnall_Ó_h_aireachtaigh
Member Username: Domhnall_Ó_h_aireachtaigh
Post Number: 411 Registered: 09-2006
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 10:53 am: |
|
If in doubt do what sounds right... Well, for you folks in Ireland who are surrounded by this to a degree, that might work; but pity us poor schlubs who have no clue what sounds right! ;) D'éist an múinteoir leo na ceachtanna would mean" the teacher listened to them the lessons"... Precisely. I was operating under the apparently mistaken assumption that "leis" meant "le+é". Thank you all. |
|
Seaghán (Unregistered Guest) Unregistered guest Posted From:
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 11:16 am: |
|
D'éist an múinteoir leis na ceachtannaíbh |
|
Domhnall
Member Username: Domhnall
Post Number: 1394 Registered: 06-2005
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 12:26 pm: |
|
schlubs!? Wtf is a schlub! You americans crack me up! Cén fáth go gcuireann tú "bh" ag an deireadh ansin Seaghán? A people without a language of its own is only half a nation.A nation should guard its language more than its territories, 'tis a surer barrier and a more important frontier than mountain or river
|
|
Seaghán (Unregistered Guest) Unregistered guest Posted From:
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 12:39 pm: |
|
Le is followed by the dative. I think you find the Conemarians say leis na ceachtannaíbh - or at least according to Ó Siadhail |
|
Antaine
Member Username: Antaine
Post Number: 1229 Registered: 10-2004
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 12:39 pm: |
|
I think schlub is a borrow from Yiddish into American english (?)...it's pronounced like sshLUB...close to "slob" with an sh. You know, for all of the debate about english words making their way into Irish and dancas' over-inflation of the direct influence of Irish on American english (although, I do believe the influence is greater than is traditionally conceeded), American english has borrowed loads of interesting and colorful stuff from its biggest immigrant groups. |
|
Domhnall
Member Username: Domhnall
Post Number: 1397 Registered: 06-2005
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 02:13 pm: |
|
Conemarians?! Schlubs!? I think yiz have gone mad! Ó mo thaithí féin, agus is taithí nach beag é, leis na conemarians ní úsáidtear ceachtannaíbh.. nó aon rud dá leithéid. A people without a language of its own is only half a nation.A nation should guard its language more than its territories, 'tis a surer barrier and a more important frontier than mountain or river
|
|
Domhnall Liaim Liaim (Unregistered Guest) Unregistered guest Posted From:
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 03:47 pm: |
|
I think schlub is a borrow from Yiddish into American english (?)...it's pronounced like sshLUB...close to "slob" with an sh. Tá an ceart agat. The ultimate origin is probably Polish żłób (in modern Polish pronounced "zhwoop") "blockhead". Reading humourous stories written in Hiberno-English actually reminds me a lot of similar works by Yiddish-American humourists. Eye-dialect, sentence calques, colourful curses--it's all there. Even a lot of the specific borrowings are parallel--what else is a zhlub, after all, than a stróinse? |
|
Lughaidh
Member Username: Lughaidh
Post Number: 2342 Registered: 01-2005
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 04:04 pm: |
|
quote:Im not sure if its because of hearing Irish at school or maybe listening to it on CDs etc but I find that the one that sounds right makes the most sense. leis na ceachtana is more easy on the ear than leo na ceachtana. leis na seems to have more flow to it?? Well, what sounds "natural" or "flowing" depends on the person. For you "leis na" sounds natural because you heard it, but actually, it isn't more natural than "le na" for example. By the way, some people do say "le na" instead of "leis na" in Gweedore... I'm sure that for them "le na" sounds more natural, you see. You can't have objective opinions about such stuff in languages. Just one example: in languages such as Tahitian or Finnish, speakers can't pronounce two consonants at the beginning of a word. For example "France" is "Ranska" in Finnish, because people can't pronounce "fr-". So, what is natural to them is not for us and vice-versa. Learn Irish pronunciation here: www.phouka.com/gaelic/sounds/sounds.htm & http://fsii.gaeilge.org/
|
|
Domhnall Liaim Liaim (Unregistered Guest) Unregistered guest Posted From:
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 04:31 pm: |
|
Oh, I just thought of another Munster form with s: roimis. This is found not just before articles, though, and may simply represent a generalisation of the third-person masculine personal form. |
|
Seaghán (Unregistered Guest) Unregistered guest Posted From:
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 09:28 pm: |
|
Domhnall, you misunderstand me. The Conemarians use the old dative plural ceachtannaíbh as their nom/dat now. Ceachtannaíbh was always pronounced ceachtannaí there when there was the Nom/Dat distinction there, so the pronunciation ceachtannaí is actually the way they are saying ceachtannaíbh, and is not just an especially long way of saying ceachtanna. Ó Siadhail in his book tries to kid people that the ending -anna is pronounced -annaí. He does not explain that where the CO has -anna, Cois Fhairrge has -annaíbh. |
|
Dennis
Member Username: Dennis
Post Number: 3610 Registered: 02-2005
| Posted on Thursday, April 10, 2008 - 11:59 pm: |
|
quote:The Conemarians use the old dative plural ceachtannaíbh as their nom/dat now. Is suimiúil an teoiric í sin. Ach is baolach nach bhfuil aon bhunús léi. Tá scéal amháin taobh thiar den fhoirceann -anna, mar atá an sean-ghinideach ar -ann (díle ~ díleann, ainm ~ anmann, etc.). Agus tá scéal eile taobh thiar den fhoirceann -aí, agus seo agat é ó bhéal Nicholas Williams in Stair na Gaeilge (V.3.5): Is é an ceann deireanach [-(a)í] an ceann is fairsinge. Mar -(e)adha is minice a litrítear é sna téacsanna, rud a thabharfadh le tuiscint gurb é áinsíoch thamhain déadacha na Sean-Ghaeilge ar nós fileda, míleda, ba bhun leis go stairiúil. Is dócha gur chuir iolraí na n-ainmfhocal dar chríoch -(e)ach san ainmneach uatha le líon na n-iolraí ar -(a)í freisin, mar is amhail -(a)í a deirtí (a)igh sa chuid is mó de Leath Coinn. Ní dócha go bhfuil mórán baint ag an bhfoirceann (a)ibh féin le (a)í sa chuid is mó den tír, áfach. Is léir gur mar -(a)iv a d'fhuaimnítí -(a)ibh gach áit ó Cho. Chorcaí go Co. na Mí agus oileán Reachlainne. Is fiú a thabhairt faoi deara gur mar (a)iv a deirtear fós é i gConamara: Ní beo d'fhoirm ar leith den tabharthach san uimhir iolra, cé go bhfuil lorg an tseandeiridh -ibh le fáil i gcorrchás thall agus abhus, m.sh. an leagan gairmeach a fhearaibh agus i roinnt foirmeacha i nGaeilge oirthear na Gaillimhe mar a n-úsáidtear mar bhuniolra é, m.sh. meachaibh/beachaibh, sceanaibh, úllaibh gleanntaibh. (ibid. VII.3.6) Agus last but not least, an méid seo ó Ruairí Ó hUiginn (ibid. VII.3.26): Foircinn shrónacha. -anna(í) an bhunfhoirm anseo agus tá sé bisiúil go maith ar fud na mball i nGaeilge Chonnacht. Ó tuiseal áinsíoch iolra de na tamhain shrónacha a thagann sé. m.sh. caint ~ cainteanna(í), cíos ~ cíosanna(í) srl. Dála an scéil, cén sórt alien race iad na Conemarians? Ó réaltra i bhfad i gcéin darb ainm Conemaria a tháinig siad, gan dabht. "An seanchas gearr, an seanchas is fearr."
|
|
Dennis
Member Username: Dennis
Post Number: 3611 Registered: 02-2005
| Posted on Friday, April 11, 2008 - 12:02 am: |
|
p.s. For those who don't read Irish, the point of the last message with all the quotations in blue was to tell Seaghán that he is mistaken. "An seanchas gearr, an seanchas is fearr."
|
|
Seaghán (Unregistered Guest) Unregistered guest Posted From:
| Posted on Friday, April 11, 2008 - 02:06 am: |
|
Dennis, you may be right. The Irish of Cois Fhairrge by de Bhaldraithe indicates that the -bh dative plural ending is not normally pronounced, and gives an example of dá ríribh (from iar bhfíribh), but then give the vocative plural "a fhearaibh" as an "exception" where the -bh is pronounced. By the way, the use of fearaibh in the vocative is further evidence of the spread of dative forms. de Bhaldraithe says the long endings in -aí are by compounding endings, but you will notice the pronunciation is then aligned with the dative plural. But I am sure you are right it was not as simple as I said... |
|
Ingeborg
Member Username: Ingeborg
Post Number: 36 Registered: 03-2008
| Posted on Friday, April 11, 2008 - 06:06 am: |
|
quote:I think schlub is a borrow from Yiddish into American english. Yes, the Yiddish word is זשלאָב [ʒlob], which means yokel, hick, boor (that means a deriding word for uncultivated rustics), not to confuse with the devoiced שלוב [ʃlub], which means "marriage of a non-Jew", derived also from the Slavic languages. I suppose strongly that Domhnall Liaim Liaim is right about his derivation from Polish żłób [ʒwup], which means originally "haybox", but figuaratively "great lump, rogue". |
|
Dennis
Member Username: Dennis
Post Number: 3615 Registered: 02-2005
| Posted on Friday, April 11, 2008 - 12:09 pm: |
|
quote:dá ríribh (from iar bhfíribh) Níl an tsanasaíocht cinnte. Tá dhá mhíniú eile in LEIA, mar atá: a) ó "dar f(h)írbh" (cf. "dar Dia", "dar an leabhar", etc.) b) ó "do + a (poss.) f(h)íribh" fíre = fírinne "An seanchas gearr, an seanchas is fearr."
|
|
Seaghán (Unregistered Guest) Unregistered guest Posted From:
| Posted on Friday, April 11, 2008 - 12:39 pm: |
|
Dennis, I got the etymology from p904 of Dinneen's dictionary, but I take the point the etymology is not nown for sure. |
|
Peter
Member Username: Peter
Post Number: 467 Registered: 01-2006
| Posted on Tuesday, April 15, 2008 - 08:35 am: |
|
Tá "жлоб" na Rúisise ann chomh maith - duine a mbeadh crás an chroí aige rud ar bith a cheannacht dhó féin nó duine eile. 'Rath Dé agus bail Phádraig ar a bhfeicfidh mé ó éireoidh mé ar maidin go gcodlóidh mé san oíche'
|
|
Peter
Member Username: Peter
Post Number: 468 Registered: 01-2006
| Posted on Tuesday, April 15, 2008 - 08:45 am: |
|
quote:Dála an scéil, cén sórt alien race iad na Conemarians? Ó réaltra i bhfad i gcéin darb ainm Conemaria a tháinig siad, gan dabht. Agus díograiseóirí Ioslamacha iad de réir cosúlacht, ó bhéal fear eolach eile… 'Rath Dé agus bail Phádraig ar a bhfeicfidh mé ó éireoidh mé ar maidin go gcodlóidh mé san oíche'
|
|
Dennis
Member Username: Dennis
Post Number: 3639 Registered: 02-2005
| Posted on Tuesday, April 15, 2008 - 10:46 am: |
|
quote:duine a mbeadh crás an chroí aige Tá cuma bhlasta ar "crás an chroí" ach ní thuigim é! Míniú, led thoil, a Pheter. "An seanchas gearr, an seanchas is fearr."
|
|
Peter
Member Username: Peter
Post Number: 470 Registered: 01-2006
| Posted on Tuesday, April 15, 2008 - 11:27 am: |
|
Tá “sprionlaitheacht” i gceist leis an bhfocal seo, sprionlaitheacht an chroí. Tá an focal seo in FFG agus bhí sé ag Ó hÉithir. Úsáidtear leis an gcopail i dteannta le “ar” nó “ag” é freisin, ach is fiú é a bhreathnú suas mar níl mé le trust uaireanta. 'Rath Dé agus bail Phádraig ar a bhfeicfidh mé ó éireoidh mé ar maidin go gcodlóidh mé san oíche'
|
|
Dennis
Member Username: Dennis
Post Number: 3642 Registered: 02-2005
| Posted on Tuesday, April 15, 2008 - 11:51 am: |
|
Theip orm "crás" a fháil in FGB agus ní bhfuair mé ar an idirlíon é ach oiread. Níl FFG agam. Tá úrscéal amháin le Breandán Ó hEithir, Lig Sinn i gCathú, agam ach is fada ó léigh mé é. quote:is fiú é a bhreathnú suas mar níl mé le trust uaireanta. "Breathnú suas" ?!? Ay ay ay, tá an iomarca ama caite agat i measc na gConemarians. "An seanchas gearr, an seanchas is fearr."
|
|
Peter
Member Username: Peter
Post Number: 471 Registered: 01-2006
| Posted on Wednesday, April 16, 2008 - 09:48 am: |
|
Dennis, Bhí mé féin agus an Ghaeilge ag dul amú ar a chéile. Bhreathnaigh mé “crás” in FFG agus – mo náire – thuig go raibh mé ag déanamh na mbréag: crás croí (m) sprionlaitheacht. Bhí crás croí air scaradh leis. Ní ligfeadh an crás croí dhó cupán tae a ól [mar go mbeadh air íoc as] Níor thóig sé i bhfad orm an frása as Ná Lig Sinn i gCathú a aimsiú: Ba chrás croí do na custaiméirí bheith ag fágáil an tí in am dúnta agus fios acu go raibh an Sasanach beag dea-chainteach ag fanacht ina ndiaidh. Tá mo choinsias ag cur isteach go mór orm de bharr na leathchuma a rinne mé den chor cainte seo... 'Rath Dé agus bail Phádraig ar a bhfeicfidh mé ó éireoidh mé ar maidin go gcodlóidh mé san oíche'
|
|
Dennis
Member Username: Dennis
Post Number: 3648 Registered: 02-2005
| Posted on Wednesday, April 16, 2008 - 12:41 pm: |
|
quote:Ba chrás croí do na custaiméirí bheith ag fágáil an tí in am dúnta agus fios acu go raibh an Sasanach beag dea-chainteach ag fanacht ina ndiaidh. Go raibh maith agat as an abairt sin a aimsiú! Tá a fhios agat, ar ndóigh, go bhuil an leagan cainte "crá croí" ann. An féidir gur leagan de sin atá againn anseo? Ní "sprionlaitheacht" atá i gceist san abairt thuas ach rud éigin níos cosúla le "doicheall" nó "resentment". "An seanchas gearr, an seanchas is fearr."
|
|