Táim ag léamh cnuasach le Cathal Ó Searcaigh darbh ainm Mín a'Leá agus bhuel úsáideann sé briathra agus focail difriúla in ionad gnáthfhocail a úsáidtear go normálta , mo cheist mar sin an bhfuil sé i gceart a chuid focail a úsáid i mo Ghaelinn féinig?
Mar shampla: Úsáideann sé "Tchím" in ionad Feicim... agus araile...
Úsáideann sé "domh" in ionad "dom" ceapaimse.. an fuil sé sin i gceart é a úsáid?

'Fuil tuairim ag éinne?

(Message edited by podsers on August 11, 2007)

Tá Gaeilge Uladh ag an Searcach. Bain úsáid as na focla sin más maith leat, ach ní thiúrfainn "Gaelinn" ar an toradh!

I ndáiríre, braitheann sé ar an gcuspóir atá agat agus tú ag scríobh. Ní bhíonn muid ró-fhoirmeálta anseo, agus mar sin ní miste liom an corrfhocal chanúnach a ligint isteach, urú a dhéanamh i ndiaidh "sa" is araile. Dá mbeinn ag aistriú don rialtas nó rud eicínt mar sin, choinneoinn smacht níos doichte orm féin.

Bheadh sé iontach aistíoch úsáid a bhaint as foclaí Ultacha i lár abairte i nGaeilg na Mumhan, le fírinne. Cha ndéanann mórán daoiní sin.

Maidir le "tchí(o)m", tá sé cosúil go leor leis an leagan Mhuimhneach "cím" = feicim sa chaighdeán agus i gConamara.

Tuigim... Cad faoi "domh"?

Deirtear "domh" i gCúige Uladh, "dhom" go hiondúil i gCúige Chonnacht, agus is dóigh liom go bhfuil "dom" ag na Muimhnigh.

Frásaí eile a úsáidtear go minic ná
"ariamh" an gciallaíonn sé sin i nGaeilge rialta "riamh"?

Frása eile ná "Mar Dhea" cad a chiallaíonn sé sin?

Ciallaíonn.

Tá "mar dhea" ar aon bhrí le "yeah, right" nó "as if" nó "so-called" i mBéarla Mheiriceá. Tugann sé le tuiscint nach ceart an iomarca creidiúna a thabhairt don fhocal nó don abairt a tháinig roimhe.

quote:

"ariamh" an gciallaíonn sé sin i nGaeilge rialta "riamh"?

"Ariamh" a bíos againn in Ultaibh an chuid is mó don am. Cad chuighe nach mbeadh "ariamh" rialta ???

Frása eile daoibhse "beag nó mór"

Éinne?

There are two similar phrases:

beag ná mór (used with a negative verb) = "at all", "in the slightest", etc.
Níor thaitin sé beag ná mór leis. - He didn't like it one little bit.
(You'll also see bán ná dearg used the same way.)

a bheag nó a mhór (with a positive verb) = "more or less"
Bhí ná tithe ar chomhairde, a bheag nó a mhór. - The houses were more or less the same height.

I'd say it's a safe bet your phrase there is a variant of one of these two, but without context...

A Abigail,

Cad é mar déarfá "tá failte roimh chuile cheartú" as Béarla? Níl an fhocal, chuile, agam.

chuile = gach uile

Focal Chonamara atá ann. Níl sé mícheart de réir an Chaighdeáin, ach tá sé canúnach, díreach mar atá "achan" (= "gach aon") a bhíonn ag na hUltaigh.

Go raibh maith...

Go raibh maith agat a Abigail mo stór!:)

Port Láirge & Ciarraí - cím; Múscraí - chím

"D(h)om" in Munster, but with -sa it becomes "domhsa".

éinne = aon duine; éinní = aon ní

Fáilte romhat, a chara na n-ae istigh...

quote:

"D(h)om" in Munster, but with -sa it becomes "domhsa".

Dáiríre? Tá sé sin speisiúil!
Léigh mé leabhar le déanaí ("Cúrsaí Thomáis" le hÉamonn Mac Giolla Iasachta) a raibh domh, dhom agus dom measctha le chéile ann. Botún údair nó eagarthóra faoi deara é sin, cheap mé, agus níor chaith mé an iomarca ama ag lorg patrúin ann.

dom is used after a preceding consonant, dhom - after a vowel or -r. Thus:

tabhair bainne dhom, but
tabhair peann dom, or
tabhair dhom [trom] é!

So it is not chaotic - there is strict logic there. In connacht if I am not mistaken - it is permanently lenited. In Ulster - always non-lenited.

Tabhair domh is shortened to "taem", "taigheam" or "domh" in Donegal Irish.

Domh 'n leabhar! [d̪ˠu͂-n λoːɾ] = give me the book!

'Sea, thuig mé dom/dhom (fuair mé míniú air sin cheana féin ó chara liom a bhfuil an chanúint aige) ach ba dhíol iontais dom an leagan "domh" a fheiceáil i dtéacs deisceartach.

Is do "Domhsa" seachas "Domh" a bhí Róman ag tagairt.

Ní cuimhin liom anois an é "domh" nó "domhsa" a chonaic mé - ach bhainfeadh ceachtar acu an gheit chéanna asam, mar níor thuig mé go raibh ann don leagan sin sa Mumhan 'chor ar bith.

Tá aithne agam ar amhráin as Cúige Mumhan, agus i gcionn acu cluintear an mhír "cha", agus sa chionn eile, an réamhfhocal "fá". Níl ’s agam arb as Mumhain iad nó as Ultaibh agus mar sin bheadh an t-amhránaí as Mumhain a’ ceol amhrán as Ultaibh. Cha dtuigeam...

Ní minic go athraítear amhrán ó chanúint go canúint.

Nuair a bhí mé ag fiosrú gol vs caoineadh, labhair mé le fear as Conamara: dúirt sé go raibh "gol" cloiste aige - ach in amhráin, agus gurbh as an Mumhan ó thús dos na hamhráin sin.

Gabhaigí mo leithscéal, rinn mé meancóg: scríobh mé "tá aithne agam ar amhrán", nuair ba chóir "tá ’s agam amhrán..." nó "tá eolas agam ar amhrán...".

Brón orm.