Cad é an scéal leis an séimhiú sa tuiseal ginideach. Tá'im ag caint faoi nuair nach bhfuil an t-alt i gceist. Feicim 'ag fáil bháis' ach tá samplaí ann chomh maith nuair nach n-úsáideann an séimhiú cé gur firinscneach é an t-ainmfhocal. Léigh mé ar shuíomh ó chuid UCC nach bhfuil séimhiuithe ar bith ann nuair nach bhfuil alt ann. Miniú éinne?

Is eisceacht atá in "ag fáil bháis". Tá "ag gabháil fhoinn" agus cupla cionn mar sin fosta (ní mórán). Ní séimhiú sa tuiseal ghinideach atá i gceist ach séimhiú ar ainmfhocal gan alt, i ndiaidh ainm bhriathartha...

Leis an fhírinne a ráidht, i nGaeilg Chlasaiceach chuirfí séimhiú ar achan fhocal i ndiaidh ainm bhriathartha agus "ag" nó "do" roimhe, agus gheobhfá é giota beag sa litríocht (tús an 20ú haoise) ach ní dóigh liom go gcluinfí inniu é (seachas ins na heisceachtaí a luaigh mé).

Rud ársa atá ann, a tharlann as siocair an tuisil thabharthaigh (tuiseal na n-ainmfhocal i ndiaidh réamhfhocail). Ach inniu ós rud é go bhfuil an tuiseal tabharthach caillte go léir (nó chóir a bheith), ní bhíonn athrú ar bith ar na hainmfhoclaí, fá mar a bheadh siad sa tuiseal ainmneach.


Gaeilg Chlasaiceach: táim ag marbhadh mhuice (I’m killing a pig). Séimhiú ar "muice" siocair go bhfuil "marbhadh" sa tuiseal tabharthach (tá sé i ndiaidh ’n réamhfhocail "ag"), agus bíonn (nó bheadh) séimhiú ar chonsan i ndiaidh ’n tuisil sin...

Nua-Ghaeilg: táim ag marú muice. Gan séimhiú siocair nach mothaítear go bhfuil "marú" sa tuiseal tabharthach níos mó.

Tá súil ’s agam go raibh mo mhíniúchán soiléir...

Táim ag déanamh an t.g. faoi láthair chomh maith.
Chuir mé ceist faoi seo - Dúirt mo mhúinteoir ní úsáidtear é ach leis an alt.
.i.
' i lár margaidh'
ach,
'i lár an mhargaidh'

N'fheadar an ndéanann é seo ciall duit?

Níl sé fíor: faightear i ndiaidh ainm bhaininscnigh nó iolraidh a chríochnaíos ar chonsan chaol é fosta:

bean chéile
na fir chéile.

A Lughaidh, a saoi, tá do mhiniúchán ri-soileir, go raibh mile maith agat. Uair amhain, ta'im slainte leatsa. Maith agat